ลักษณะทั่วไป

ข้อเคล็ด พบได้บ่อยทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ ข้อที่พบได้บ่อยมาก ได้แก่ ข้อเท้า 
มักจะเกิดจากการเดินสะดุด หรือหกล้ม ข้อเท้าพลิก หรือบิดงอ นอกจากนี้ยังอาจเกิดที่ข้อเข่า ข้อไหล่ ข้อมือ และข้อนิ้ว

สาเหตุ

เกิดจากเส้นเอ็น หรือกล้ามเนื้อที่ยึดอยู่รอบ ๆ ข้อต่อ มีการฉีกขาด เนื่องจากหกล้ม ข้อบิด  ถูกกระแทก หรือ ยกของหนัก

อาการ

ผู้ป่วยจะมีอาการปวดเจ็บที่ข้อ หลังได้รับบาดเจ็บทันที โดยจะเจ็บมากเวลาเคลื่อนไหวข้อ หรือใช้นิ้วกดถูก อาการจะรุนแรงมากน้อยขึ้นกับปริมาณของเส้นเอ็น และกล้ามเนื้อที่ฉีกขาด

สิ่งตรวจพบ

ข้อมีลักษณะบวม แดง และ ร้อน

การรักษา

1. หลังได้รับบาดเจ็บ ควร ประคบด้วยน้ำแข็งหรือน้ำเย็น ทันที (ถ้าเป็นที่เท้าอาจใช้เท้าแช่ในน้ำเย็น)เพื่อลดอาการบวมและปวด และทำอีก 2-3 ครั้งในระยะ 24 ชั่วโมงแรก แต่หลัง 24 ชั่วโมงไปแล้ว ควรประคบด้วยน้ำร้อน หรือแช่น้ำอุ่น ครั้งละ 15-30 นาที วันละ 2-3 ครั้ง เพื่อลดอาการอักเสบ และใช้ขี้ผึ้งน้ำมันระกำ  (salicylate ointment) หรือยาหม่องทานวด แล้วใช้ผ้าพันแผลชนิดยืด (elastic bandage) พันพอแน่น (อย่าให้แน่นเกินไป) และยกข้อที่แพลงให้สูง เช่น ถ้าข้อเท้าแพลง เวลานอนก็ใช้หมอนรองเท้าให้สูง หรือ เวลานั่ง ควรยกข้อเท้าวางบนเก้าอี้อีกตัวหนึ่ง (อย่าห้อยเท้า) ถ้าข้อมือแพลงก็อย่าใช้ข้อมือข้างนั้นทำงาน (เช่น ยกของ ซักผ้า) ควรพักจนกว่าอาการปวดจะทุเลา ซึ่งอาจกินเวลาหลายวัน แล้วค่อย ๆ เคลื่อนไหว บริหารข้อนั้นให้คืนสู่สภาพปกติ

2. ถ้าปวด กินยาแก้ปวด  ซ้ำได้ทุก 4-6 ชั่วโมง และให้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์

3. ถ้าอาการไม่ดีขึ้นภายใน 1 สัปดาห์ หรือสงสัยกระดูกหัก ควรส่งโรงพยาบาล อาจต้องเอกซเรย์เพื่อตรวจดูว่า กระดูกหัก หรือไม่ เพราะบางครั้งอาจแยกอาการข้อแพลงออกจากอาการกระดูกหักได้ยาก ในรายที่ข้อแพลงรุนแรง อาจต้องเข้าเฝือก หรือแก้ไขด้วยการผ่าตัด

ข้อแนะนำ

ข้อเคล็ดข้อแพลงส่วนมากจะเป็นไม่รุนแรง และควรจะเริ่มมีอาการดีขึ้น (ปวดและบวมน้อยลง) ภายใน 1-2 สัปดาห์ และหายขาดภายใน 3-4 สัปดาห์ แต่บางรายโดยเฉพาะถ้าไม่ค่อยได้พัก อาจมีอาการบวม เป็น ๆ หาย ๆ เรื้อรัง เป็นเวลา 2-3 เดือนได้

[ขอขอบคุณ..ที่มา.. www.thailabonline.com]