|
ผู้เยี่ยมชมตั้งแต่วันที่ 4
มิ.ย.49<%
L=Len(NewHits)
i = 1
For i = i to L
num = Mid(NewHits,i,1)
Display = Display & "
ยิ่งมาก-ยิ่งดี
โดย กฤตย์ ทองคง
มีพฤติกรรมวิ่งอยู่ชนิดหนึ่งที่ผู้เขียนอยากเอ่ยถึง ด้วยความเป็นห่วง ที่พวกเราบางคนมีบุคลิกวิ่งแบบ รักการกอบโกย , เอามากเข้าว่า และแม้เมื่อได้มากแล้ว ถ้ายังทำได้มากขึ้นไปอีกก็ยิ่งดี (More is better) แรกๆผู้เขียนคิดว่าคงจะเป็นอาการในช่วงระยะเวลาหนึ่งที่เพิ่งวิ่งมาได้ไม่นาน , กำลังเห่อ ถ้าได้ปล่อยให้สะสมเหรียญไปพักนึงเดี๋ยวคงซาไปเอง แต่บางรายกลับปรากฏว่าไม่ยอมเลิกบ้า เห็นได้จากพวกได้ถ้วย วิ่งติดอันดับได้ป้ายบ่อยๆ พวกนี้ขาเก่าก็เป็นกับเขาเช่นกัน ออกล่ารางวัลเหมือนคนป่าล่าหัวมนุษย์ บ้าเลือด ยิ่งได้มากยิ่งกระหายเลือด ใครๆเห็นแค่เงา ก็เกรงขาม
ที่ไม่ใช่พวกแนวหน้าก็มี เป็นพวกแนวตะกละ สนามที่มีของแจกเยอะ ผู้จัดปรารถนาดีจะให้กินได้ทั่วถึงไม่มีอด พี่แกเอาถุงมาใส่กลับบ้าน งามหน้าซะไม่มี
ผู้เขียนคิดดีแล้ว ก่อนที่จะจรดปากกาเขียนเรื่องนี้ว่า ในด้านหนึ่ง การสะสมเหรียญหรือสะสมถ้วย หรือการออกล่าอะไรก็ตามแต่ นับได้ว่าเป็นการสะสมความน่าภาคภูมิใจที่น่ายินดีมิใช่หรือ แม้กระทั่งเป็นสิทธิส่วนตัว ตรงนี้ผู้เขียนไม่ขอโต้ประเด็น แต่ขอให้ผู้อ่านลองติดตามเรื่องไปจนจบ ผู้เขียนเชื่อว่า ไม่ว่าจะอย่างไรก็ตาม เราอาจจะได้ประโยชน์จากมุมที่เคยมองไปจากเดิม และเป็นโอกาสให้เราประจักษ์ในตำแหน่งแหล่งที่ของตัวตนเราเองได้ชัดเจนในปริมณฑลวิ่ง
ยิ่งมาก ยิ่งดี ไม่ใช่เป็นคติที่มีมาแต่เดิม อยากให้พวกเรามองทั้งสองด้าน ในด้านเรื่องวิ่ง และด้านที่ไม่ใช่เรื่องวิ่ง แต่เชื่อว่า หากสืบเค้าลางถึงรากความคิดที่มา เชื่อว่าน่าจะมาจากแหล่งเดียวกัน
ทุกวันนี้ แนวคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี กำลังเริ่มล้าสมัยในศตวรรษใหม่ ไม่ว่ามันจะเป็นเรื่องอะไรก็ตาม ด้วยว่า ความที่ได้มามาก นั้น มิได้เหาะลอยมาจากอากาศธาตุเปล่าๆ หากแต่มาจากโอกาสที่ผู้อื่นได้มันน้อยลง ไม่ว่าประเด็นนั้นจะถูกกฎหมายหรือไม่ , ถูกศีลธรรมหรือไม่ , และใครจะพึงพอใจหรือไม่ แนวคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี เริ่มสถาปนาตั้งมั่นเกือบเต็มพื้นที่โลกนี้เท่าไร ก็เท่ากับมีผู้รับความรวดร้าวจากมันมากกว่าผู้รับความสำเร็จอย่างท่วมท้น เรื่องมันน่าเศร้าก็ตรงที่ บ่อยครั้งผู้พ่ายแพ้ก็ยินดีรับกฎกติกาที่เอื้อต่อคนจำนวนน้อยเท่านั้นอย่างหน้าชื่น ธรรมชาติมนุษย์เราอ่อนแอเกินไปที่จะมองทะลุฝ่าฟันออกมาจากกับดักทางสปิริตนี้ ความต้องการเหนือกว่าผู้อื่นนี้มันรุกเร้ารุนแรงบีบคั้นมนุษย์อย่างหนัก บ่อยครั้ง ในเรื่องที่ไม่เป็นเรื่องก็ไปแส่หามันเข้ามาสุมหัวราวกับว่าชีวิตนี้มันสบายเกินไปแล้ว เป้าหมายข้อเขียนความคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี นี้มิได้อยู่ที่มองความคิดนี้เชิงนิเสธทั้งหมด ผู้เขียนไม่ลืมว่า ตัวเองก็เติบโตมาในยุคปั่นป่วนนี้เหมือนกับพวกเราทุกคน จนกระทั่งเคยมอง ยิ่งมาก-ยิ่งดี ว่าเป็นสิ่งที่สมควรนิยมโดยอัตโนมัติ แต่การตระหนักรู้ (Awareness) ในความอ่อนแอของมนุษย์ก็ถูกพิจารณาว่า เป็นสิ่งที่เหมาะสมที่จะ ชักชวนสะกิดกันดู ยิ่งในท่ามกลาง บรรยากาศที่ วิ่งกันตะพึดตะพือ นี้ หาคนเขียน คนมองและเปิดประเด็นไม่ได้เอาเลย ก่อนที่จะเชื่อมโยงความคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี เข้ากับเรื่องวิ่งต่อไป ผู้เขียนขออนุญาตเท้าความถอยหลังไปสักเล็กน้อยถึงว่าคติเช่นนี้มันมาจากไหน เท่าที่จะสืบมันไปได้
จำเดิม แต่เราคบกับฝรั่งมาเมื่อร้อยกว่าปีก่อน สมัยพระพุทธเจ้าหลวงนี้เอง สมัยที่เราเริ่มปลาบปลื้มกับโมเดลความสำเร็จและความมหัศจรรย์ของเทคนิควิทยาอย่างใหม่จากตะวันตก ทั้งๆที่ก่อนหน้านี้ คนไทยเราไม่เคยมีวิธีคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี เยี่ยงนี้เป็นกระแสหลัก เห็นได้จาก ถ้าใครไปว่าจ้างให้แม่ค้าทำสินค้าอย่างหนึ่งอย่างใดเป็นจำนวนมาก ราคากลับจะแพงขึ้น หาใช่ถูกลงอย่างสมัยนี้ไม่ มันจะเป็นค่าเหนื่อย ,ค่าเมื่อย หรือค่าเพิ่มความเครียดอย่างใด แม่ค้าก็บอกไม่ถูก แต่ที่แน่ๆเธอไม่มีความสุขจากออร์เดอร์สินค้าจำนวนมากนั้นก็แล้วกัน ที่ต่อมาไม่นานเกินลืม เรากลับนำตัวอย่างนี้มาอธิบายเป็นลักษณะนิสัยคนไทยที่ไม่พึงประสงค์ ว่า เราเป็นชาติที่ค้าขายไม่เก่ง ขณะเดียวกัน ก็เริ่มให้ความนิยมกับแนวคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี เพิ่มขึ้น
และก็ไม่กี่ร้อยปีมานี้นี่เอง ที่เราไม่เคยยกย่องผู้มีความสามารถใดที่สูงเป็นพิเศษเหนือคนอื่นสุดๆว่าเป็นเรื่องที่ดี,เรื่องควรแต่อย่างใด อย่างถ้าจะฝึกกันจนเก่งที่สุดในโลกในเรื่องหนึ่งเรื่องใด แต่เพราะความที่ต้องเป็นเลิศนี้เองทำให้ต้องทุ่มเทฝึกฝนหนักมาก จนไปดึงเอาเวลาฝึกฝนเรื่องอื่นๆออกไป จนกลายเป็นคนอ่อนด้อยความสามารถเรื่องอื่นๆลง อันเป็นธรรมชาติ นี้ คนไทยเรามีคติว่าเป็นเรื่องที่ไม่เหมาะสมแน่นอน แต่สมัยนี้ เรากลับต้อนรับนักกีฬาเหรียญโอลิมปิคกันอย่างกับเทวดามาเกิด
แน่ละ นี่เป็นความคิดอย่างฝรั่ง ที่เราสมาทาน (แปลว่า เชื่อและนำมาปฏิบัติ) มาแต่ไม่เกินร้อยกว่าปีมานี้เอง ด้านฝรั่งเองนี่ก็ไม่ใช่ความคิดเก่าของพวกเขาแต่อย่างใด แนวคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี เพิ่งถือกำเนิดในสมัยที่มีการปฏิวัติอุตสาหกรรมและฟื้นฟูศิลปะวิทยาการที่อิงแอบกับธรรมจริยา ที่ในสายตาสมัยนั้นถือว่า ทันสมัยเหลือเกิน และประเทศสหรัฐอเมริกาก็ก่อร่างสร้างประเทศมาจากอุดมการณ์เสรีภาพ และประชาธิปไตย จากธรรมจริยาของสกุลความเชื่อนี้ อย่างเต็มที่เต็มทาง ที่ถือว่า ธรรมจริยานี้ จะช่วยปลดแอกจิตวิญญาณให้พ้นจากการพันธนาการของนักบวชและขุนนางที่ผูกขาดการเป็นผู้ดูแลจิตวิญญาณ ที่ปวงชนเคยต้องพึ่งพา และกู้เกียรติยศศักดิ์ศรีกลับคืนให้ประชาชนที่จะเลือกหนทางเป็นผู้รอดพ้นจากวันพิพากษาด้วยตัวของเขาเอง
ดังนั้น สังคมสมัยใหม่ ที่อิงแอบกับการผลิตคราวละมากๆ ย่อมต้องอาศัยแนวความคิดแบบ ยิ่งมาก-ยิ่งดี ซึ่งถ้าจะกล่าวอย่างให้ความเป็นธรรม ในสมัยนั้น ยังไม่มีใครที่เห็นประเด็นเหล่านี้เป็นสิ่งที่ผิดบาปและไม่ถูกต้องนะครับ ก็เพราะไม่ว่าจะหันไปทางไหนก็จะพบแต่แหล่งวัตถุดิบอย่างเหลือเฟือ , แหล่งพลังงานล้นเหลือ จนอาจกล่าวได้ว่า ไม่มีวันหมด โดยโยนปัญหานี้ไปไว้ในหัตถ์ของพระผู้เป็นเจ้าว่าเป็นสิ่งที่ถูกประทานมาให้ และเนื่องจากพระเจ้าเป็นพระผู้สร้าง มันจึงหมดไม่ได้ มันต้องไม่มีทางหมด และดังนั้นเอง แนวความคิด เร่งผลิต,เร่งกิน,เร่งใช้,เร่งโกย,เร่งขยะ,เร่งวิบัติ,เร่งป่วย,และเร่งตายก็เริ่มสถาปนาตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา
จำเนียรกาลผ่านพ้น ปัจจุบันอะไรเป็นอะไรก็เห็นๆกันอยู่ ฝ่ายชนชั้นปกครองบ้านเราที่สติปัญญาเท่ากับหางอึ่งก็รับหางกะทิฝรั่งมาพัฒนาเศรษฐกิจบ้านเมืองอีกทอดอย่างปราศจากความเป็นตัวของตัวเอง เพราะด้วยความที่คิดไม่เป็น อะไรๆมันก็หร่อยหรอลง,ความเจ็บไข้,ความยากจน,ความล้มละลาย,ความรู้สึกถูกแย่งชิง,ความเขียดแค้นและความตายกลับเป็นประเด็นที่จ่อเข้ามาใกล้คอหอยมนุษย์มากขึ้นทุกขณะ แต่เราก็หลีกเลี่ยงมันด้วยการแก้ไขแบบตัดแปะ , ปะผุ ดังนั้นความอึดอัดคับแค้นที่มีอยู่อย่างไรก็ยังคงอยู่อย่างนั้น ตราบใดที่เรายังไม่กลับมาทำความเข้าใจให้แจ่มชัดกับความคิดต้นแบบที่ให้คุณค่ากับความ ยิ่งมาก-ยิ่งดี และประเมินมันเสียใหม่ ต่อสถานการณ์โลกยุคปัจจุบัน
จะเห็นได้ว่า แนวคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี ได้ลุกลามจากการครอบงำด้านเศรษฐกิจการเมืองเข้าสู่ กรอบความคิดด้านการศึกษา,การสาธารณสุข, เข้าไปในวัดวา ที่พระสงฆ์องคเจ้าจะคิดอ่านประการใดก็คล้ายกับฆราวาสเข้าไปทุกวัน แม้จนกีฬาวิ่งเพื่อสุขภาพก็ไม่พ้น อย่างที่ผู้เขียนคุยมาตั้งแต่ต้น เพราะอยากสำเร็จมากใช่ไหมจึงต้องโหมซ้อมจนบาดเจ็บกันไปตามๆกัน อาการหน้ามืดตามัวขนาดไหนก็สังเกตได้จากสนามที่ซองรางวัลที่หนาเป็นพิเศษเถอะครับ ที่แหล่งข่าวภายในแจ้งว่า ฉีดยาโดปกันทั้งนั้น (ขอโทษท่านที่เปล่าทำ) ก็มันจะเป็นไปได้อย่างไรที่แรกเข้ามาเป็นนักวิ่งก็เพื่อสุขภาพ ต่อมาพอเก่งอยากชนะต้องฉีดยาสเตียรอยด์ นี่แสดงว่า ขาดการไตร่ตรอง ว่างๆเมื่อไรวอนคุณพวกนี้นั่งสงบสติใจเย็นๆ ใคร่ครวญให้ดีเถิด คิดตกเมื่อไรก็จะเป็นคุณกับตัวคุณเอง หากยังดันทุรังมันก็เป็นเรื่องของคุณเหมือนเดิมอีกนั่นแหละ แต่เพิ่มความน่าสมเพชเข้าไปอีก
ที่ฝอยมายืดยาวนี้ เรากำลังอยู่ในประเด็นนะครับ ไม่ได้นอกเรื่องไปๆไหน และกำลังจะกล่าวว่า ถ้าเราเป็นกันเช่นนี้ และเริ่มเล็งเห็นแนวคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี เป็นพิษมีภัย ก็ย่อมเป็นนิมิตหมายที่ดีว่าเราน่าจะก้าวพ้นไปมีชีวิตใหม่ที่ดีได้ ชีวิตที่มีแผนตรงกับความเป็นจริงในปัจจุบัน จะช่วยให้คุณสามารถกลมกลืนกับชีวิตส่วนอื่นๆได้
เมื่อถ้าไม่ใช่ ยิ่งมาก-ยิ่งดี แล้ว จะเป็นอะไร แต่จะให้เป็น ยิ่งน้อย-ยิ่งดี นั้นผู้เขียนยังไม่ได้หมายความไปไกลถึงเพียงนั้น แค่เพียงเป็นการมีชีวิตที่รักการตรวจสอบอยู่เนืองๆ ทบทวนเป้าหมายวิ่งอยู่เป็นนิจ เราก็จะไม่ต้องเลอะเลือนออกนอกแนวทาง
เมื่อว่าจำเพาะถึงความพอดี ก็มีข้อควรพิจารณาว่า ความพอดี มันมีลักษณะเป็นอัตวิสัย เป็นพอดีของใครของมันที่ก้าวก่ายกันไม่ได้ แต่ละคนต้องไปขบคิดไตร่ตรองกันเอง ดังนั้น นักวิ่งจำต้องมีวิญญาณเป็นนักคิดอยู่บ้างในแง่นี้
คำถามต่อไปนี้ ให้นักวิ่งลองถามตนเองอย่างเงียบๆในใจเพื่อเป็นการทบทวนว่า เราได้ตกอยู่ในกับดักความคิดที่เป็นพิษต่อชีวิตวิ่งหรือไม่
ถ้าพบกับคำตอบปฏิเสธแม้เพียงข้อเดียว ก็เชื่อได้ว่าคุณควรกลับมาทบทวนเพื่อให้ชีวิตวิ่งกลมกลืนกับชีวิตส่วนอื่นๆได้แล้ว
1) คุณมีเงินพอใช้หรือไม่ จากที่จ่ายไปเป็นค่าสมัครวิ่งบ่อยหลายสนาม 2) คุณใช้เวลาซ้อมและแข่งขันที่แย่งเวลาไปจากครอบครัวเกินไปหรือไม่ 3) หลังซ้อมวิ่งประจำวันแล้ว คุณยังมีเรี่ยวแรงอยู่อีกหรือเปล่า 4) คุณพอมีเวลาเข้าร่วมกิจกรรมดีอื่นๆที่นอกเหนือจากการวิ่งหรือไม่ 5) คุณคิดว่าตนเองได้ทำประโยชน์แก่โลกนี้ตามสมควรแล้วหรือยัง 6) คุณพอใจกับฝีเท้าในปัจจุบันนี้หรือไม่ (ยังกระหายที่จะวิ่งให้เร็วกว่านี้อยู่อีกหรือเปล่า) 7) อีก 6 เดือนข้างหน้า คุณยังมีความหวังว่าจะมีฝีเท้าที่พัฒนากว่านี้หรือไม่ 8) ถ้าคุณได้รับบาดเจ็บเพราะซ้อมมากหรือแข่งขันบ่อย คุณจะทำใจได้หรือเปล่าว่า นี้เป็นโอกาสอันดีที่จะกลับมาทบทวนและเปลี่ยนแปลงชีวิตวิ่ง 9) ปัจจุบันขณะ คุณมีชีวิตที่สมบูรณ์ดีอยู่หรือ ทั้งงาน ค่าใช้จ่าย ตลอดจนความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ที่ดำเนินไปอย่างสอดคล้องกลมกลืนหรือไม่
บรรดานักวิ่งอาชีพ , นักวิ่งนักเรียน , หรือนักวิ่งทีมชาติ พวกเขาล้วนแต่มีโค้ชที่บอกเล่าถ่ายทอดประสบการณ์ที่หนาแน่นจากความรอบรู้จัดเจน ทั้งการแข่งขันการซ้อมและบริบทที่เกี่ยวข้องกับเรื่องวิ่ง ไม่ต้องไปเรียนรู้เองให้เสียเวลา พวกเขาได้เปรียบกว่านักวิ่งเพื่อสุขภาพในระดับของพวกเรามาก
ที่ในระดับของพวกเรา เราต้องทำเองเหมาหมด ที่เริ่มจากฐานไร้ทรัพยากรต้นทุนองค์ความรู้ใดทั้งสิ้น ต้องอาศัยสามัญสำนึก ต้องเป็นโค้ชตัวเอง ต้องปลุกตัวเองยามเช้าตรู่ ต้องลงแส้ตัวเอง ต้องสั่งให้ตัวเองลงมือฝึกหรือหยุดเมื่อถึงคราวต้องหยุด ใครที่เคยมีประสบการณ์ตรงนี้ คงยอมรับว่า ไม่ง่าย เลย พวกเราต้องตระหนักชัดในความหนักหนาตรงนี้ให้ได้ ผู้เขียนไม่ใช่โค้ชของพวกเรา แต่เป็นเพื่อนวิ่งหนึ่งในหลายแสนรายรอบตัวคุณที่เริ่มจากศูนย์เหมือนๆกัน ที่ผลัดกันดัน,ผลัดกันดึง,ผลัดกันแนะ,ผลัดกันเตือน อย่างพี่อย่างน้อง ให้สติกันและกัน ว่า
จงวิ่งอย่างมีสติ
โดยไตร่ตรองอย่างชนิดที่ถอยออกจากฐานคติแบบเดิมที่คิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี ที่เคยมีต่อการวิ่ง เฝ้าสังเกตการซ้อม , การแข่งขันและความคาดหวังอย่างปราศจากอคติ จงหมั่นถามตัวเอง ถ้าเราเร็วขึ้นกว่านี้แล้วเราจะยังมีความสุขหรือไม่ และจำเป็นขนาดไหนที่ต้องพัฒนาฝีเท้า ด้วยว่าวิทยายุทธฝ่าเท้าลอยลมจะไม่ใช่ได้มาเปล่าๆ แต่ต้องทุ่มเท และเมื่อทุ่มเทแล้วชีวิตเราจะมั่นคงขึ้นหรือไม่ การพัฒนาฝีเท้ามีความหมายจริงๆเช่นไร มีอะไรบ้างที่สูญสิ้นไปจริงๆเพื่อแลกเปลี่ยนมา
จงแสวงหาความมั่นคงในชีวิตวิ่ง ชีวิตวิ่งจะมั่นคงได้ ต้องรู้ผลกระทบที่แท้จริงของการพัฒนาฝีเท้าและการทุ่มเท นั่นคือ ต้องชัดเจนว่าคุณจะพัฒนาฝีเท้าไปถึงระดับใดจึงจะเกิดความพึงพอใจสูงสุด เพราะที่เหนือก็จะมีเหนือขึ้นไปเรื่อยๆ ที่ว่าเร็วแล้ว ก็ยังมีคนที่เร็วกว่าไปเรื่อยๆ และแค่ไหนเป็นภาระส่วนเกิน ในเป้าหมายวิ่งของคุณ ต้องรู้จักจัดการสภาพแวดล้อมดังกล่าวให้สอดคล้องกับชีวิตที่สงบสุข
ความเป็นอิสระต่อความเย้ายวน
เราจะไปถึงจุดที่เรียกว่า รักษาระดับ ได้อย่างไรและเมื่อไร โดยธรรมชาติคนเราไม่สามารถคร่ำเคร่งเอาจริงเอาจังได้ตลอดไป นี่กล่าวอย่างไม่ประมาท เมื่อกล่าวถึงความอิสระจากชีวิตวิ่งที่เย้ายวนจากความคิด ยิ่งมาก-ยิ่งดี ไม่ใช่จะได้ผลเพียงแค่การประหยัดค่าใช้จ่ายจากการลงสนามแข่งจำนวนมากเท่านั้น แต่ยังรวมถึงความเป็นอิสระจากพันธนาการต่างๆเช่น ความสามารถร่วมมือร่วมใจกับชุมชนนอกสังกัดกลุ่มวิ่ง ที่จะมีบทบาทต่อบ้านเมือง ต่อปริมณฑลที่คุณคิดว่ามีคุณค่า ไปจนถึงอิสรภาพจากการไม่ต้องไปซ้อมทุกวี่ทุกวัน
อิสรภาพในที่นี้ก็คือ ทุกสิ่งทุกอย่างที่ทำให้ คุณมีชีวิตที่ไม่ตกเป็นทาสการวิ่งนั่นเอง
ในที่สุด เราก็จะได้ตระหนักว่า ฝีเท้าวิ่งที่อุตส่าห์ฝึกกันแทบเป็นแทบตายนั้นมีไว้เพื่ออะไร ที่ว่าเพื่ออะไรนี้ แต่ละคนต้องไปขบคิดจากบริบทแวดล้อมของตัวเอง โดยจะเป็นอะไรที่ ไม่ใช่เอาแต่ถ้วยเต็มบ้านหรือถ้วยพระราชทานแต่อย่างเดียว และก็ไม่ใช่มีไว้เพื่อที่จะวิ่งขับกับ Someone ให้ชนะ แล้วก็ไม่ใช่โอกาสสำหรับจะยืดหน้าอก อวดศักดาบนโพเดี่ยม แต่กลับเป็นไปเพื่อตัวของคุณเองตรงที่ บ่มเพาะความสม่ำเสมอแห่งวินัยในตัวเอง ให้เปลี่ยนแปลงจากคนที่ไม่เคยทำอะไรได้เป็นชิ้นเป็นอันให้สามารถค้นพบและชื่นชมกับตนเองได้ พร้อมๆกับที่ซาบซึ้งในความสวยสดงดงามของนักวิ่งอื่นไปพร้อมๆกัน.
12:25 น. 20 ก.ย. 2547
|
